Gaeltacht Cheanada
De gnáth nuair a thagann an téarma “Gaeltacht” chun cinn, smaoinítear ar Iarthair na hÉireann céilithe is feirmeacha. Ní smaoinítear riamh ar tír ar nós Ceanada agus Gaeltacht forbartha, lán de spriod acu. Ar an 16ú Lúnusa 2007 sin go díreach cad a thárla - osclaíodh an phlota 62 acra, Gaeltacht Bhaile na hÉirean in, i Tamsworth, Ontario - an chéad Gaeltacht oifigiúl lasmuigh d’Éireann. Cé nach bhfuil aon cónaitheach ag cur futhu inti, baintear leas aisti mar suíomh a chaitheamh le labhairt na Gaelinne a spreagadh i Meirceá Thuaidh.Nuair a chuagh na hÉireannaigh ar imirce chuig Ceanada, lonnaigh scairt dóibh i Erinsville, cathair i ngiorracht scread asal ó Tamsworth. Ón bhliain 1826, d’éiligh na hÉireannaigh Tamsworth mar a mbaile dhúcais féin. Bhí na céad cúigear árdmhéaraí den áit ó Éire. Ní féidir an nasc idir an áit agus Éire a shéanadh!Glac Cumann na Gaeltachta rannpháirt i mbunú na Gaeltachta. Bunaithe ag Aralt Mac Giolla Chainnigh sa bhliain 1994, b’é aidhm an cumann chun an Ghaeilge a speagadh i dTuaisceart Meircéa agus na Gaelgóirí uilig a aontú. Sa bhliain 2006, bhailigh Mac Giolla Chainnigh, a bhean chéile agus roinnt deontóirí eile a gcuid airgid le chéile agus cheannaíodar an plota 62 acra. Leis an deontas 20,000 a bhfuaireadar ó Eamon Ó Cúiv agus ó Rialtas na hÉireann, bhí dóthan maoin acu ah Ghaeltacht a fhorbairt agus a threisiú. In agallamh leis an BBC luaigh Mac Giolla Chainnigh gur áit é a cheanglaíonn Gaelgóirí le chéíle, cibe áit as a thánadar. “It’s a place where they can go when they want to regenerate their cultural batteries and, especially, to come back into contact with the language.Bíonn imeachtaí de shíor ar siúl san Ghaeltacht. Bíonn a nOireachtas féin acu. Chuile bhliain ó a d’oscail an Ghaeltacht, Tiomnaítear deireadh seachtaine ina iomlán don féile. Is iomaí ceardlann, céilí, ceoltóir is craic a bhíonn i láthair le linn na deireadh seachtaine. Freastlaíonn Cumann na Gaeltachta, Comharchumann Sealbhóirí na Gaeltachta agus scairt Canadian Irish Language Organizations ar an Oireachtas.Níl dabht ar bith faoin spéir nach treisóidh an Ghaeltacht iontach seo, a scapann cumacht na Gaelinne agus an spriod atá nascaithe leí. Más fiú é a dhéanamh, is fiú é a dhéanamh i gceart!