Tír gan Teanga, Tír gan Anam
Katie English (Scríbhneoir Cúnta)
Bhí nóiméad Iúiríce agam i rith na Nollag. Bhí mise tógtha leis an nGaeilge. Thosnaigh mé ag labhairt agus ag foghlaim na teanga nuair a bhíos trí bliana d’aois. Táim bródúil as an nGaeilge go huile is go hiomlán agus beidh go deo. Ach an nóiméad lúiríce a bhí agam thar an Nollaig; bhuel is é sin le rá; nílim ag déanamh mórán chun an Ghaeilge a chur chun cinn go ginearálta agus níl aon bhaint agam léi mar theanga i ndáiríre.
Tharla sé sin agus mé ag léamh na leabhar ‘Motherfoclóir’ agus an dara ceann ‘Craic Baby’. Seachas mé bheith ag pléascadh amach ag gáire gach cúig nóiméad is mé á léamh, thug mé faoi deara nach raibh cuid mhór de stair na Gaeilge ná an teanga féin ar eolas agamsa fiú. D’fhoghlaim mé an-chuid focal nua agus seanfhocal chomh maith.
Bhris na leabhair seo mo chroí, mar thuig mé go raibh mé tar éis an-chuid ama a chur amú in ionad am a chaitheamh is mé ag iarraidh snas a chur ar mo chuid Gaeilge. Bhraith mé nach raibh mé i mo Ghaeilgeoir ceart; ní raibh an t-ainm nó an gradam sin tuillte agam.
Is ormsa an locht ar fad, mar tá na huirlisí nó an trealamh agam chun í a fhoghlaim (raidió, ríomhaire, guthán, leabhair, srl.) agus tá fonn orm í a fhoghlaim agus tá an grá agam di. I mo thuairim féin is í an Ghaeilge an teanga is deise ar domhain agus ar feadh bliana, d’fhág mé í sa chófra lem chuid leabhar agus anois tá deannach ar na leabhair sin.
Cúpla rud nach ndéanaim agus gur chóir dom iad a dhéanamh i ndáiríre.
Bheith ag éisteacht le níos mó podchraoltaí as Gaeilge. Éistim le RTÉ Beo ar Éigean ach caithfidh me níos mó a lorg.
Bím ag léamh i gcónaí ach ní go rómhinic go léim aon ní i nGaeilge. Táim chun é sin a athrú i gcóir 2023. Táim tar éis an leabhar “EL” le Thaddeus Ó Buachalla a cheannach chun tús a chur leis sin. Beidh mé ag seilf na Gaeilge in Waterstones go rialta i gcaitheamh na bliana 2023.
Nílim ró-thógtha le rudaí a chur suas ar na meáin shóisialta ach i spiorad na bliana nua, b’fhéidir go gcuirfidh me níos mó rudaí suas. Táim ar thóir cuntas nua le Gaeilge ar Instagram. Má tá cinn ag daoine – seol scéal chugam!
Cúnamh a thabhairt do dhaoine agus iad ag iarraidh an Ghaeilge a fhoghlaim don chéad uair nó don deichiú huair. É sin a dhéanamh ach gan iad a chur síos. Caithfidh mé a rá go raibh mé gránna sa tslí sin nuair a bhíos i bhfad ní ba óige agus mo thuistí ag iarraidh bheith ag éisteacht is ag cabhrú liom. Anois agus mé i bhfad níos sine, níl aon tseans go mbeidh a leithéid ag cur as domsa. Bíonn daoine ag éirí í a fhoghlaim, lig dóibh é sin a dhéanamh.
Chun a bheith dearfach don chéad uair san alt seo, táim ag iarraidh a rá (agus sibh a chur ar bhur suaimhneas), nach bhfuil sé ‘riamh ró-dhéanach’ rud éigin a athrú nó a thosnú i do shaol. Má tá tú ag iarraidh úsáid níos mó a bhaint as an nGaeilge i do shaol laethúil, déan é! Ná lig do na guthanna (i do cheann nó timpeall ort, tú a stopadh). Má tá tú ag streachailt leis an nGaeilge faoi láthair, lean leis an nGaeilge. Níl aon luach níos áille ná an Ghaeilge. Cuir muinín ionam, is éireoidh tú.
Tá an teachtaireacht seo le haghaidh na ndaoine óga; go háirithe aon duine atá ag tosnú amach ó thaobh na Gaeilge dhe is sibh anso ar an ollscoil – le bhur dtoil, ná déanaigí dearúd ar cé chomh tábhachtach is atá an Ghaeilge dúinn ar fad. Bígí bródúil aisti, caithigí an fáinne, agus bainigí úsáid aisti ar bharr bhur gcinn is bhur ngutha.
Is í an Ghaeilge an tseoid is deise atá againn, ná lig don ndeannach teacht uirthi ionas nach mbeidh meirg ar do chuid Gaeilge.
